SZD-48-3 Jantar Standard 3 "Brawo" – ciekawostki

SZD-48-3 Jantar Standard 3 "Brawo" to jedna z najbardziej udanych polskich konstrukcji szybowcowych klasy standard. Choć często mówi się po prostu "Jantar Standard", wersja "Brawo" ma swoje unikalne cechy.

1. Ewolucja ogona (Najłatwiejsza cecha rozpoznawcza)

To najważniejsza różnica wizualna między modelem "Brawo" (SZD-48-3) a starszym "Jantarem Standard 2" (SZD-48-1).

W starszych wersjach: Ster kierunku sięgał do samego dołu kadłuba. Było to problematyczne podczas lądowania w wysokiej trawie lub terenie przygodnym – ster często haczył o podłoże, co prowadziło do uszkodzeń.
W wersji Brawo: Konstruktorzy "podcięli" ster kierunku od dołu, a obrys statecznika pionowego został zmieniony. Dzięki temu ster kończy się wyżej, co znacznie zmniejszyło ryzyko uszkodzeń przy lądowaniu.

2. Szybowiec‑hybryda

Rodzina SZD‑48 powstała jako połączenie dwóch innych konstrukcji. Inżynier Władysław Okarmus wykorzystał:

Skrzydła ze starszego szybowca SZD‑41 Jantar Standard.
Kadłub z wyczynowego szybowca klasy otwartej SZD‑42 Jantar 2 (skrócony w części ogonowej).

To połączenie dało świetną aerodynamikę i komfortową kabinę w klasie standard.

3. Napełnianie wodą

SZD‑48‑3 Brawo posiada integralne zbiorniki balastowe w skrzydłach, które mogą pomieścić aż 150 litrów wody.

Z pełnym balastem szybowiec staje się znacznie cięższy, co pozwala mu latać szybciej bez utraty doskonałości (zasięgu) przy przeskoku między kominami termicznymi.
Ciekawostka: wylot wody znajduje się w tylnej części kadłuba (lub na spływie skrzydeł w zależności od modyfikacji), co tworzy efektowny „warkocz” zrzucanej wody przed lądowaniem.

4. Otwieranie kabiny

W przeciwieństwie do wielu starszych szybowców (jak np. Pirat czy Cobra), gdzie owiewka była odejmowana, w Jantarze Standard 3 owiewka otwiera się do góry i do przodu na zawiasie umieszczonym na nosie.

To rozwiązanie ułatwia wsiadanie.
Cała osłona jest jednoczęściowa, co zapewnia doskonałą widoczność bez ramek ograniczających pole widzenia.

5. Polerowanie i „fale”

Skrzydła Jantarów (w tym wersji Brawo) są znane z tego, że wymagają idealnej gładkości. Laminat szklany, z którego są wykonane, ma tendencję do „siadania” na strukturze wewnętrznej (żebrach/dźwigarach) po wielu latach, tworząc tzw. pofalowanie powierzchni. Aby utrzymać osiągi (doskonałość rzędu 40), zawodnicy często spędzają dziesiątki godzin na szlifowaniu i polerowaniu skrzydeł, aby przywrócić im profil laminarny.

6. Pozycja pilota

Jantar Standard 3 oferuje bardzo wygodną, półleżącą pozycję pilota. Był to duży krok naprzód w porównaniu do starszych konstrukcji drewnianych, gdzie siedziało się bardziej pionowo. Taka pozycja zmniejsza opór czołowy kadłuba i jest mniej męcząca podczas wielogodzinnych przelotów (niektórzy piloci spędzają w nim 6‑8 godzin bez przerwy).

7. Sukces eksportowy

Rodzina szybowców SZD‑48 (w tym Brawo) była jednym z największych hitów eksportowych polskiego przemysłu lotniczego w PRL.

Wyprodukowano łącznie ponad 600 egzemplarzy wszystkich wersji Jantara Standard.
Szybowce te do dziś latają masowo w USA, Argentynie, Niemczech i Wielkiej Brytanii. Są cenione za solidność i stosunek ceny do osiągów.

8. Dlaczego „Brawo”?

Nazwa „Brawo” została nadana wersji SZD‑48‑3 głównie w celach marketingowych, aby odróżnić nową wersję rozwojową od poprzedników (Standard 2). Mimo to, w środowisku lotniczym nazwa ta rzadko funkcjonuje w mowie potocznej – piloci zazwyczaj mówią po prostu, że lecą „trójką” lub „Jantarem”.

9. Charakterystyka lotna

Piloci cenią ten szybowiec za dynamikę. „Brawo” bardzo dobrze przyspiesza i świetnie „chodzi za ręką” (jest czuły na stery), choć niektórzy uważają, że w porównaniu do współczesnych konstrukcji (np. Discus czy LS8) wymaga więcej uwagi w krążeniu w termice, ponieważ przy mniejszych prędkościach bywa mniej stabilny.